[PDF] सर्व पंतप्रधान आणि त्यांचा कार्यकाल | List and Tenure of all Prime Ministers of India
सर्व पंतप्रधान आणि त्यांचा कार्यकाल: भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 75 (Article 75) मध्ये असे नमूद केले आहे की पंतप्रधान म्हणजे ज्याची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात. त्यांच्या निवडीसाठी किंवा नियुक्तीसाठी कोणतीही विशिष्ट प्रक्रिया नाही. भारताचे पंतप्रधान हे भारतीय प्रजासत्ताक सरकारचे प्रमुख असतात.
पंतप्रधान (Prime Minister) भारताच्या संसदेच्या दोन सभागृहांपैकी – लोकसभा (लोकसभा) आणि राज्यसभा (राज्यांची परिषद) या पैकी कोणत्याही सदनाचा सदस्य असू शकतो परंतु तो सदस्य असणे आवश्यक आहे. लोकसभेत बहुमत असलेला राजकीय पक्ष किंवा युती, ज्याला जास्तीत जास्त खाजदारांचा पाठिंबा आहे असा कुठल्याही पक्ष्याचा व्यक्ति पंतप्रधान बनू शकतो.
कलम 74 मध्ये असे म्हटले आहे की
“राष्ट्रपतींना मदत आणि सल्ला देण्यासाठी पंतप्रधानांसह मंत्रिपरिषद असेल.”
कलम 75 मध्ये तीन गोष्टींचा उल्लेख आहे:
राष्ट्रपती पंतप्रधानांची नियुक्ती करतात आणि इतर मंत्री पंतप्रधानांच्या सल्ल्यानुसार राष्ट्रपती नियुक्त करतात
राष्ट्रपतींच्या मर्जीत मंत्रीपद भूषवतात.
कलम ७८ मध्ये असे म्हटले आहे की, सदस्यांच्या परिषदेने घेतलेले सर्व निर्णय पंतप्रधान राष्ट्रपतींना कळवतात.
अध्यक्ष सदस्यांच्या परिषदेच्या विचारासाठी मुद्दे देखील पाहू शकतात.
मंत्रिपरिषद लोकसभेला एकत्रितपणे जबाबदार असते.
सर्व पंतप्रधान आणि त्यांचा कार्यकाल
क्र. | नाव | कार्यकाल | कार्यकाल दिवस |
---|---|---|---|
1 | जवाहरलाल नेहरू | 1947 -1952 | 16 वर्ष 286 दिवस |
1952 -1957 | |||
1957 -1962 | |||
1962- 1964 | |||
कार्यवाहक | गुलजारीलाल नंदा | 27/05/1964 - 09/06/1964 | 13 दिवस |
2 | लाल बहादुर शास्त्री | 1964- 1966 | 1 वर्ष 216 दिवस |
कार्यवाहक | गुलजारीलाल नंदा | 11/01/1966 - 24/01/1966 | 13 दिवस |
3 | इंदिरा गांधी | 1966 - 1967 | 11 वर्ष 59 दिवस |
1967 - 1971 | |||
1971 - 1977 | |||
4 | मोरारजी देसाई | 1977 1979 | 2 वर्ष 126 दिवस |
5 | चरण सिंह | 1979 - 1980 | 170 दिवस |
इंदिरा गांधी (द्वितीय कार्यकाल) | 1980 - 1984 | 4 वर्ष 291 दिवस | |
6 | राजीव गांधी | 31/08/1984 - 31/12/1984 | 5 वर्ष 32 दिवस |
31/12/1984 - 02/02/1989 | |||
7 | वी. पी. सिंह | 1989 - 1990 | 343 दिवस |
8 | चंद्रशेखर | 1990 -1991 | 223 दिवस |
9 | पी. व्ही. नरसिंह राव | 1991 -1996 | 4 वर्ष 330 दिवस |
10 | अटल बिहारी वाजपेयी | 16/05/1996 - 01/06/1996 | 16 दिवस |
11 | एच डी देवेगौडा | 1996 - 1997 | 324 दिवस |
12 | इंदर कुमार गुजराल | 1997 - 1998 | 332 दिवस |
अटल बिहारी वाजपेयी (द्वितीय कार्यकाल) | 1998 - 1999 | 6 वर्ष 64 दिवस | |
1999 - 2004 | |||
13 | मनमोहन सिंह | 2004 - 2009 | 10 वर्ष 4 दिवस |
2009 - 2014 | |||
14 | नरेंद्र मोदी | 2014 - 2019 | 8 वर्ष + सुरू आहे |
2019 - वर्तमान |
पंतप्रधानांचा कार्यकाल उतरत्या क्रमाने
क्र. | नाव | कार्यकाल उतरत्या क्रमाने |
---|---|---|
1 | जवाहरलाल नेहरू | 16 years, 286 days |
2 | इंदिरा गांधी | 11 years, 59 days |
3 | मनमोहन सिंह | 10 years, 4 days |
4 | नरेंद्र मोदी | 8 years + सुरू आहे |
5 | अटल बिहारी वाजपेयी | 6 years, 64 days |
6 | राजीव गांधी | 5 years, 32 days |
7 | पी. व्ही. नरसिंह राव | 4 years, 330 days |
8 | मोरारजी देसाई | 2 years, 126 days |
9 | लाल बहादुर शास्त्री | 1 year, 216 days |
10 | विश्वनाथ प्रताप सिंह | 343 days |
11 | इंदर कुमार गुजराल | 332 days |
12 | एच. डी. देवे गौड़ा | 324 days |
13 | चंद्रशेखर | 223 days |
14 | चरण सिंह | 170 days |
कार्यवाहक | गुलजारीलाल नंदा | 13 days |
वरील माहिती PDF स्वरुपात डाउनलोड करा
हे देखील वाचा:
➊ भारतीय राज्यघटनेतील प्रमुख कलमे
➋ डॉ. अब्दुल कलाम यांच्याबद्दल माहिती
Source: PM India